Anekdotes of eigen ervaring vertelden het al lang: mannen hebben moeite met het herkennen van emoties van vrouwen. Daar is nu ook wetenschappelijke onderbouwing voor.

Duitse neurowetenschappers beschrijven in PLoS ONE dat zich in mannelijke hersenen verschillende processen afspelen, afhankelijk van of ze ogen van mannen of vrouwen zien. De oogregio is een cruciale bron van informatie als we proberen iemands gemoedstoestand in te schatten.

Eerder onderzoek toonde aan dat een neusspray met het hormoon vasopressine specifiek het vermogen van mannen verstoorde om negatieve emoties bij andere mannen te herkennen. Het had geen effect bij positieve emoties of bij foto’s van ogen van vrouwen. Vasopressine regelt onder andere dat de nieren voldoende water vasthouden, maar heeft ook diverse functies in de hersenen. Het speelt een belangrijke rol in sociaal gedrag. De bevinding dat het hormoon specifiek de empathie van mannen voor andere mannen verstoorde, suggereert dat hersenen anders op mannen dan op vrouwen reageren.

De Duitse onderzoekers wilden weten of hier activatie van verschillende hersengebieden aan ten grondslag ligt. Ze onderwierpen mannelijke vrijwilligers aan een emotieherkenningstest. De proefpersonen zagen foto’s van ogen met een negatieve, positieve of neutrale uitdrukking. Terwijl ze in een MRI-scanner lagen, moesten de mannen uit een paar opties het woord kiezen dat het beste de emotie in de ogen omschreef. In een controle-experiment moesten ze aangeven of ze mannen- of vrouwenogen zagen.

De mannen hadden meer moeite met het herkennen van emotie dan geslacht: ze maakten meer fouten en reageerden trager. Bovendien vonden de mannen het duidelijk lastiger om emotie in vrouwenogen te herkennen, ten opzichte van mannenogen.
De onderzoekers keken niet alleen naar de accuratesse van de herkenning. Met functionele MRI (fMRI) onderzochten ze ook welke hersengebieden daarbij actief waren. Denkprocessen hebben energie en zuurstof nodig, wat via bloed wordt geleverd, hetgeen met fMRI zichtbaar gemaakt kan worden.

Het herkennen van emoties gaf een ander patroon van hersenactiviteit dan het bepalen van geslacht. Het inschatten van emoties van mannelijke en vrouwelijke ogen leverde ook verschillende activatiepatronen op. Blijkbaar worden verschillende structuren en daarmee hersenfuncties ingezet al naar gelang er emoties van een man of een vrouw moeten worden beoordeeld.

In reactie op mannelijke stimuli bleek de hippocampus meer actief. De hippocampus is betrokken bij de vorming en het ophalen van herinneringen. Interessant genoeg wordt het effect van vasopressine op sociale interacties toegeschreven aan een netwerk van hersenstructuren die emoties en herinneringen verwerken, met de hippocampus als centrale structuur. Dit experiment bevestigt dus de conclusie uit het vasopressine-experiment dat mannen- en vrouwenemoties in verschillende hersengebieden verwerkt worden.

De amygdala was actief in reactie op mannenogen en de hippocampus bij het ontcijferen van mannelijke emoties. Betrokkenheid van de amygdala suggereert volgens de schrijvers dat mannen in hun autobiografische geheugen graven om de gemoedstoestand van een andere man in te schatten. De actieve hersengebieden in reactie op vrouwenogen doen vermoeden dat mannenhersenen zoeken naar herinneringen van eerdere ontmoetingen met vrouwen, waarbij eenzelfde emotie herkend moest worden.

De neurowetenschappers speculeren over de evolutionaire logica van de gevonden verschillen; om te overleven was het vroeger tijdens de jacht belangrijk snel iemands gemoedstoestand in te kunnen schatten. De kans een man tegen te komen was aanzienlijk groter. Mogelijk is daarom het vermogen om vrouwen te begrijpen wat onderontwikkeld gebleven.

Mannenhersenen doen hun best. Ook al begrijpt uw man u niet altijd; het is geen onwil.

Dit artikel verscheen op 01.05.13 in de Groene Amsterdammer en op SciencePalooza.