“Kleine meisjes weten nog niet dat ze niet van computers horen te houden”
Tegenwoordig is software de interface tussen onze verbeelding en de wereld, stelt Linda Liukas, schrijfster van het kinderboek ‘Hello Ruby’. En daarom moet de groep mensen die software ontwikkelt meer divers worden. Kleine meisjes worden vaak niet aangemoedigd zich in dat soort dingen te interesseren. Maar waarom niet? Veel meisjes kunnen zich goed op één ding concentreren, ze kunnen precies werken en ze stellen geweldige vragen. Ideale kwaliteiten om te leren programmeren, dacht Liukas.
Vrijdag 11 maart hoorde ik haar enthousiaste verhaal in De Balie in Amsterdam, tijdens een avond over het belang van aandacht voor computational thinking op school, ter gelegenheid van het verschijnen van de Nederlandse vertaling van Hello Ruby. De Finse Liukas is programmeur, verhalenverteller, illustrator en business school dropout, en ze barst van de energie. Die zet ze in om een brede groep kinderen en volwassenen (zie ook Rails Girls) te enthousiasmeren voor leren programmeren en nadenken over de mogelijkheden van technologie.
Haar eigen interesse in programmeren was uit nood geboren. Toen ze 14 jaar was, was ze verliefd op Al Gore. Ze moest iets met dit intense gevoel en besloot een website te bouwen over haar held. Toen was er nog geen WordPress, Facebook en Pinterest, dus ze stond er alleen voor. Door te leren hoe ze zelf een website kon maken, kon ze haar gevoelens uiten.
Kinderen van nu raken veel vroeger vertrouwd met computers dan voor hun ouders het geval was. Maar tenzij kinderen leren programmeren, groeien ze op als consumenten van computers, niet als creatoren. Liukas hoopt dat met ‘Hello Ruby’ en andere projecten een beetje te veranderen.
Zonder tussenkomst van een computer (behalve de zelf geknutselde) leer je met ‘Hello Ruby’ samen met je kind op speelse wijze ‘computational thinking’: een manier van denken die van pas komt bij leren programmeren. Systematisch en logisch denken, patronen herkennen, problemen opdelen in kleine probleempjes. Snappen hoe je een computer voor je aan het werk kunt zetten.
Dit leer je aan de hand van de avonturen van Ruby: een zesjarig meisje. Ruby is nergens bang voor, doortastend, vindingrijk en ze heeft een rijke verbeelding. Zij gaat op zoek naar edelstenen die haar vader, die op zakenreis is, voor haar heeft verstopt.
In ieder hoofdstuk maak je kennis met een nieuw soort denken, door een ontmoeting met Ruby’s vriendjes en een probleem dat ze samen oplossen. Voorin het boek staan verhaaltjes, achterin staan spelletjes waarmee je bijvoorbeeld de logica van conditionele instructies oefent. Op de website kun je bovendien bijvoorbeeld computeronderdelen of aankleedpoppetjes downloaden die bij de oefenspelletjes horen. Steeds word je aangemoedigd om vooral ook zelf iets te verzinnen. Je kunt bijvoorbeeld met een vriendinnetje testen of je algoritme klopt, of een geheimtaal bedenken. Oh, en er komen ook cupcakes in voor – want algoritmes zijn eigenlijk een soort recepten.
Spelenderwijs leert Liukas je precies te luisteren en letterlijk te denken wanneer nodig, maar ze stimuleert ook creatief denken. En ze leert dat het helpt om een plan te hebben. Ook belangrijk: dingen gaan niet altijd in één keer goed…
Ik heb weinig verstand van en ervaring met hoe kinderen denken, maar mij lijkt dit een goede formule. De eerste keer dat ik het boek met mijn nichtje van zeven bekeek was een succes te noemen. Ze bleef langer dan ik had verwacht geïnteresseerd, en vond het leuk de verhaaltjes af te wisselen met de oefenspelletjes.
Voor ouders lijkt het me ook vermakelijk, onder andere door de knipogen naar de grotemensencomputerwereld. In een TEDx-talk stelt Liukas de vriendjes van Ruby voor: het sneeuwluipaard is de mooiste, maar die wil niet met de andere dieren spelen. Linux de pinguïn is superefficiënt, maar soms moeilijk te begrijpen, en er is een groepje wat idealistische vossen.
Liukas is vindingrijk, net als Ruby. Overtuigend vertelde ze in De Balie hoe ze kinderen in workshops prikkelt tot vrij en creatief nadenken over technologie. En over hoe denken over technologie geïntegreerd zou kunnen worden in het onderwijs, gevlochten door de lessen van verschillende vakken. Daarmee en met haar boek draagt ze bij aan de meer benaderbare, inclusieve en diverse wereld van technologie waar ze op hoopt. Voor een kleurrijkere en fijnere wereld. Dat is een vleugje idealistisch (niets mis mee trouwens), maar vooral innovatief, leuk en noodzakelijk.
Mijn indruk is dat ‘Hello Ruby’ kinderen uitnodigt om belangrijke vaardigheden op te doen. Terwijl zij gewoon een leuke middag hebben gehad met Ruby. Dan heb je een goed boek geschreven lijkt me.
In de TEDx-talk vertelt Liukas hoe zij haar jeugddroom om verhalenverteller te worden nu combineert met programmeren: ze maak iets uit niets, door gebruik te maken van de kracht van de logica. Programmeren geeft je de macht om je eigen universum te creëren. Net als vroeger tijdens het spelen van toneelstukjes. Dat lijkt me een mooi cadeau om aan jonge meisjes te geven.
Hello Ruby
Uitgeverij Nieuwezijds
ISBN 9789057124624
112 pag.
2016
Gebonden
– Dit stuk plaatste ik 13.03.16 ook op SciencePalooza.nl –