Slaap je slank
Amerikanenslapensinds196030% minderlang: waarvolwassenenin1960aangavendatzezo’n8tot9uurpernachtsliepen, claimdenzein2005nogmaar6uurpernachtonderdewoltegaan. IndezelfdeperiodeisobesitasonderAmerikanenschrikbarendtoegenomen. Steeds meer studiesbeschrijveneenoorzakelijkverbandtussendeverkortenachtenovergewicht, vaakgelinktaanhetfunctionerenvandebiologischeklok. Hoezitdat?
Debiologischeklokiseenhersenstructuurdiezorgtdatonslichaamoptimaalgebruikmaaktvandelicht-/donkercyclus. Onzeogendetecterenofhetlichtofdonkerisendezeinformatiewordtgeregistreerddoordebiologischeklok: desuprachiasmatischenucleus (SCN), eenonderdeelvandehypothalamus, eenbelangrijkregelcentruminonzehersenen. DeSCNspeeltdezeinformatievervolgensdooraanvrijwelalleorganeninonslichaam, metalsgevolgdatveellichaamsfunctiesfluctuerengedurendeeenetmaal. Ditwordt ‘circadiaanritme’ genoemd, watkomtvan ‘circadies’, dusongeveereendag.
Onsnatuurlijkritmewijktietsafvan24uur, dusmoetonzeklokiederedageenbeetjewordenbijgesteldwatgebeurtonderinvloedvandaglicht. Onzehuidigeleefstijlzorgterechtervoordatweonzeklokveelmeerdaneenbeetjebijstellen, omdatwedenatuurlijkedonkerefase ‘vervuilen’ metkunstlicht. Wezijnveellangerwakkerdanwatgoedisvooronzelichamen, inclusiefdebiologischeklok, metalsgevolgdatonzecircadianeritmesverstoordzijn. Wehebbenalshetwareeenpermanentejetlag.
Eénvandegevolgenisdatonzemelatonineniveaus te laag zijn.Melatonineisumisschienvooralbekendinpilvormalstrouwereisgenootombetertekunnenslapenoplangevluchtenen/ofomjetlag-effectentevoorkomen, maarhetisbetrokkenbijveelmeerlichaamsfuncties. Hethormoonvolgteendag-/nachtritmeenwordt ’snachtsaangemaakt. Melatonineblijktergbelangrijkvoorhetoverdragenvandedag-/nacht-informatieaanallerleiorganen. Meteenrolinthermoregulatie, immunologischeafweer, antioxidantmechanismen, gemoedstoestandencardiovasculairfunctioneren, ishetnietverrassenddatslaaptekort, endaarmeeverminderdeaanmaakvanmelatonine, gevolgenheeftvoorjegezondheidenfunctioneren.
Terugnaardelinktussenslaapenobesitas. Jezoukunnendenkendatjemeerenergieverbruiktalsjelangerwakkerbent, enkorterslapenduseenpreventievewerkingheeftvoorobesitas. Zowerkthethelaasniet. Andersomisdeelswaar: jehebtmeertijdomteetenalsjelangerwakkerbent. Maarhetbelangrijksteeffectzijnhormonaleveranderingendieervoorzorgendatjemeerhongerhebtenmindersnelverzadigdraakt. Slaaptekortverhoogtdehoeveelheidvanhethormoonghreline, dateetlustopwekkendwerkt, terwijlhetleptine-niveausverlaagt, welkenormaalgesprokenzorgenvooreenverzadigdgevoel. Verderraaktjeglucosemetabolismeverstoordenisheteetlustremmendeeffectvaninsulineverminderd. Hetgevolgisdatjeenergie-innamestijgt, terwijljeniettercompensatiemeerenergiegaatverbruiken. Wewetenallemaalwaterdangebeurt.
Melatonineblijktookhiereenroltespelen; ongeachtjeenergie-inname, heeftmelatonineeenremmendeffectopgewichtstoename. Eengoederedenomjemelatonine-aanmaakzominmogelijkteverstorendus. Nietalleenlanggenoegslapenisbelangrijk: vooralinhetdonkerverblijvenblijktcruciaalvoordeproductievanmelatonine. ZelfseenkorteblootstellingaanlichtwordtdoordeSCNgeregistreerdals ‘dag’, envermindertdemelatonine-productie. Dus, wiljeobesitasindefamilievoorkomen: ga ’snachtsopdetastnaarhettoiletenlaatjekinderen (bijwiedeassociatietussenslaaptekortenobesitasbovendienextrasterkblijkt) vooralnietmethetlichtaanslapen!
Dit artikel verscheen op 19.08.2012 op SciencePalooza.nl