Bijna elk populair televisieprogramma heeft tegenwoordig een tweede scherm: met de iPad op schoot kijken we televisie, ondertussen snel even de mail checkend en natuurlijk houden we op de smartphone ook nog in de gaten wat er op Twitter en Facebook gebeurt. Efficient toch, dat multitasken?

Sommigen kunnen het absoluut niet en weten dat ook (maar proberen het toch), terwijl anderen er prat op gaan dat ze goed kunnen multitasken. Toch lees je regelmatig dat ons brein er niet voor gemaakt is. Ook ík denk dat ik er in ieder geval een béétje mee weg kom. Houd ik mezelf écht zo voor de gek? Ik zocht uit hoe het zit.

Het zal niemand verbazen dat aandacht zijn grenzen kent. En ook niet dat je een bepaalde taak beter uitvoert als je er met je aandacht bij bent. Als je meerdere dingen tegelijk wilt doen, moet je je aandacht verdelen. Dus is er minder aandacht over voor de individuele taken, met als gevolg dat de prestatie achteruit gaat. Je wordt ook trager in het uitvoeren van de afzonderlijke taken. Dit komt omdat je brein eigenlijk niet twee dingen tegelijk doet, maar steeds wisselt tussen twee taken. Dit kost tijd, en daardoor duurt alles langer.

Toch is dat niet het hele verhaal. Het lukt namelijk bijna iedereen om tegelijk te lopen en te praten: ook dat is multitasken. Het blijkt dat veel geoefende handelingen, die we op de automatische piloot kunnen, makkelijker gecombineerd kunnen worden met iets anders.

Bovendien maakt het nogal uit wat je probeert te combineren. Uit onderzoek blijkt dat multitasken beter gaat als je twee dingen doet waarvoor verschillende zintuiglijke of motorische modaliteiten nodig zijn: zo kun je best plaatjes kijken terwijl je naar iemand luistert. Of lopend bellen. Maar je kunt je afvragen of je nog wel wat van De Wereld Leert Door opsteekt als je tegelijk je mail en Twitter en Facebook checkt, omdat je voor al die informatiebronnen taalverwerking in moet zetten.

Aan de andere kant is het zo dat het brein zich niet graag verveelt. Als het te weinig uitdaging krijgt, zoekt het zelf afleiding. Het kan weliswaar leuk zijn tijdens een niet zo enerverende vergadering over je volgende vakantiebestemming te dromen, maar dat is niet zo handig. Het blijkt te helpen om doodles te tekenen: gedachteloze tekeningen, die je net genoeg bezig houden om niet af te dwalen, maar niet zoveel aandacht opeisen dat je mist waarover vergaderd wordt. Proefpersonen die doodles tekenden tijdens een gesimuleerde vergadering hadden meer onthouden van wat er was besproken dan mensen die de opdracht kregen alleen te luisteren.

Het lijkt er dus op dat multitasken niet altijd zonde van je tijd en energie is. Maar je moet wel goed nadenken over welke taken je kunt combineren. En dan nog is het risico groot dat je jezelf overschat – in een studie bleek dat mensen die aangaven vaak te multitasken, er slechter in zijn dan mensen die zeggen het niet vaak doen.

Er is een uitzondering: er zijn namelijk inmiddels ook ‘supertaskers’ geïdentificeerd. In een studie werd proefpersonen gevraagd hun aandacht te richten op het autorijden in een rij-simulator. Tegelijkertijd kregen ze een denktaak: ze moesten een aantal woorden onthouden in de juiste volgorde, terwijl ze tussendoor wiskundige vergelijkingen voorgelegd kregen, waarvan ze moesten aangeven of deze juist waren of niet. Het is niet verbazingwekkend dat de meeste deelnemers minder goed presteerden als ze alles tegelijk moesten doen, ten opzichte van iedere taak afzonderlijk. Echter, een paar mensen presteerden even goed wanneer ze alles tegelijk moesten doen, als wanneer ze maar één opdracht kregen. Maar voordat je nu denkt dat je ook zo’n supertasker bent: het gold maar voor 3% van de studiepopulatie (200 mensen), dus de kans is groter dat je hoort bij die mensen die zichzelf overschat…

Als je het multitasken toch niet kunt laten, zoek dan in ieder geval activiteiten uit die niet dezelfde hersenfunctie gebruiken.

Dit artikel verscheen 23.01.2013 op SciencePalooza.nl